Quantifizierende Metrik

Beiträge zu Themen, die in keine andere Kategorie passen

Moderatoren: Zythophilus, marcus03, Tiberis, ille ego qui, consus, e-latein: Team

Quantifizierende Metrik

Beitragvon Pyrrha » So 13. Apr 2008, 19:51

Pyrrha omnibus sal.
Seit längerem spukt mir die Idee im Kopf herum, ob es nicht im Deutschen und in anderen modernen Sprachen möglich ist, quantifizierende Verse zu schreiben. Dabei denke ich an Verse, die in der Lateinischen Metrik vorkommen, aber ausdrücklich nicht iktierend à la "Hábe den Márkt und die Stráße noch níe so éinsam geséhen", sondern wirklich und im engen Sinne auf Quantitäten basierend. Sind euch dahingehende Versuche bekannt?
Im Finnischen werden lange und kurze Silben unterschieden, aber ich habe mich erkundigt, und in der Nachahmung antiker Versmaße sind die Quantitäten zweitrangig; wichtiger ist, dass der Iktus stimmt. Wie sieht das etwa im Ungarischen aus?
In einer italienischen Metrik habe ich gelesen, dass es in der Renaissance Versuche gegben habe, aber ohne umfangreichere Beispiele und nur mit einem Verweis darauf, dass in einer Carducci-Ausgabe eine Auswahl zu finden sei - leider war der Carducci in der Bibliothek nicht zu finden. Er selber hat, so weit ich weiß, nur iktierende Verse geschrieben, ebenso wie Pascoli. Im Internet habe ich nur ein italienisches Gedicht in quantifizierenden Hexametern gefunden, L. B. Alberti, Rime, 13

Code: Alles auswählen
 Dite, o mortali, che sì fulgente corona
ponesti in mezzo, che pur mirando volete?
Forse l'amicizia, qual col celeste Tonante
tra li celicoli è con maiestate locata.
Ma pur sollicita non raro scende l'Olimpo       5
sol se sussidio darci, se comodo posse.
Non vien nota mai, non vien composta temendo
l'invida contra lei scelerata gente nimica.
In tempo e luogo veggo che grato sarebbe
a chi qui mira manifesto poterla vedere.       10
S'oggi scendesse, qui dentro accolta vedreste
sì la sua effigie e gesti, sì tutta la forma.
Dunque voi che qui venerate su' alma corona,
leggete i miei monimenti e presto saravvi
l'inclita forma sua molto notissima, donde       15
cauti amerete: poi così starete beati.


Da Alberti die italienischen Substantive als Ablative der Lateinischen Wörter betrachtet, misst er die Endsilben lang, und auch sonst gibt es einige diskussionswürdige Stellen, aber immerhin, ein Versuch.
Kennt jemand von euch noch andere derartige Ansätze? Aber ausdrücklich quantifizierend, nicht iktierend.

Valete!
Tief ist der Brunnen der Vergangenheit. Sollte man ihn nicht unergründlich nennen?
Pyrrha
Censor
 
Beiträge: 705
Registriert: Sa 11. Aug 2007, 23:01

Beitragvon consus » Mo 14. Apr 2008, 20:37

Servus, Pyrrha!
Wirklich interessante Frage, spectatissima, und so bin ich sehr gespannt, was wir da zu hören bekommen. Im Deutschen aber Beispiele für quantifizierende Metrik zu finden halte ich (bin allerdings kein Germanist) für ausgeschlossen. Und was den Alberti angeht, so ist das wohl eher metrica barbara. Vers 2 z. B.: das o von mezzo lang, aber das von mirando kurz, obwohl beides auf mediu-m bzw. mirandu-m zurückgeht. Selbst wenn man hier den lateinischen Ablativ im Hintergrund sieht, verstehe ich das nicht, aber ich bin ja auch kein Romanist. Also warten wir ab, was die Fachleute sagen. Hoffentlich äußern sie sich. Optime vale. :-D
Benutzeravatar
consus
Pater patriae
 
Beiträge: 14234
Registriert: Do 27. Jul 2006, 18:56
Wohnort: municipium cisrhenanum prope Geldubam situm

Beitragvon Pyrrha » Mo 14. Apr 2008, 21:42

Salve, Conse!
Reine metrica barbara ist der Alberti m. E. nicht, da ja die erste Vershälfte - iktierend gelesen - der natürlichen Wortbetonung in den meisten Versen entgegenläuft . Ich würde vielleicht eher von einer Mischform sprechen. Leider sind mir die Einzelverse, die ich gesehen habe, im Moment nicht zugänglich und auch bez. Titel und Verfasser bin ich mir im Moment nicht sicher, evtl. "Italienische Metrik" von W. Theodor Elwert, München 1968.
Gruß, Pyrrha

P.S. Nicht vergessen sollte man die Makkaronidichtung beispielsweise eines Folengo.
Tief ist der Brunnen der Vergangenheit. Sollte man ihn nicht unergründlich nennen?
Pyrrha
Censor
 
Beiträge: 705
Registriert: Sa 11. Aug 2007, 23:01

Beitragvon consus » Mo 14. Apr 2008, 23:51

Ciao, amica mia italianissima!
Den Carducci, gewissermaßen den Vater der metrica barbara, findest du auch im Netz, so z. B. die Odi barbare (!): http://www.intratext.com/IXT/ITA1112/. Ich selbst habe nur das Oxford-Book of Italian Verse. Horaz und Carducci: man sollte vielleicht vergleichen...: Su Monte Mario, horazisch anmutende Verse (systema Sapphicum à la Carducci). Was die metrica quantitativa italiana angeht, so bin ich sehr skeptisch. Quam felicissimam tibi exopto noctem. :-D
Benutzeravatar
consus
Pater patriae
 
Beiträge: 14234
Registriert: Do 27. Jul 2006, 18:56
Wohnort: municipium cisrhenanum prope Geldubam situm

Beitragvon consus » Di 15. Apr 2008, 17:01

Ciao, Pirra!
Addendum zu Carduccis Odi barbare (zur Begründung meiner Skepsis):
Questo tipo di tecnica consiste nell’applicare la metrica quantitativa dell’antichità classica, basata sulla lunghezza delle sillabe, alla poesia italiana. La lingua italiana, al contrario del greco e del latino, non fa distinzione tra sillabe lunghe e sillabe brevi: per la struttura delle singole parole e per l’intonazione della frase, ha invece valore decisivo la netta differenza tra sillabe atone e sillabe toniche, aspetto che nel verso antico aveva un’importanza secondaria. Inoltre per il verso italiano è fondamentale il numero delle sillabe, che nella poesia greca e latina era oltremodo variabile, data la possibilità di sostituzione della sillaba lunga con due brevi.
(http://www.italialibri.net/opere/odibarbare.html).
Benutzeravatar
consus
Pater patriae
 
Beiträge: 14234
Registriert: Do 27. Jul 2006, 18:56
Wohnort: municipium cisrhenanum prope Geldubam situm

Beitragvon Pyrrha » Fr 18. Apr 2008, 22:14

Ciao, Conso!
è vero quello che dici tu e capisco il tuo scetticismo. Però, non mi sembra assurdo che nel rinascimento ci siano stati fatti dei tentativi relativi alla metrica quantitativa prima di abbandonare l'idea e di ristringersi alla cosiddetta metrica barbara e, ovviamente, di trovare una forma propriadi poesia, ed è proprio questo che credo di aver letto. Cercherò di trovarne prova o disprova quanto prima possibile, afferendo altri esempi, se ce ne sono.
Ciao!
Tief ist der Brunnen der Vergangenheit. Sollte man ihn nicht unergründlich nennen?
Pyrrha
Censor
 
Beiträge: 705
Registriert: Sa 11. Aug 2007, 23:01

Beitragvon Pyrrha » Sa 19. Apr 2008, 20:36

Pyrrha Conso amico praestantissimo sal.

Hodie in bibliotheca fui librum W. Theodori Elwert*) inspectum; qui unum paragraphum metricae quantitativae dedicat, et, mentionem faciens colletionis Carduccianae**) et libri Claudii Tolomei ***) versus quosdam e collectione Carducciana refert, quae, si quae excerpsi adhuc legere valeo, haec sunt:

Leon Battista Alberti:
Code: Alles auswählen
Questa per estrema miserabile pistola mando
   A te che sprezzi miseramente noi


Leonardo Dati, Scena dell'Amicizia:
Code: Alles auswählen
I son Mercurio, di tutto l'olimpico regno
Nunzio, tra gli omini varii iuntura salubre.
Splendor de' saggi, porto al certamine vostro
Sì cose, sì canto nuovo: scoltate benigni...


Idem, ibidem:
Code: Alles auswählen
Eccomi: i son qui dea degli amici
Quella qual tutti li uomini solete
Mordere e falsa fuggitiva dirli,
   Or la volete.


Claudio Tolomei:
Code: Alles auswählen
Eccolo ’l chiaro rio, pien eccolo d’acque soavi
   ecco di verdi erbe carca la terra ride.
Scacciano gli alni i soli co le fronde co’ rami coprendo:
   spiraci con dolce fiato auretta vaga...


Antonio Ranieri da Colle:
Code: Alles auswählen
Temon le navi in mezzo l'onde torbide
Se concitate son da' Noti e Affrici,
Che l'aria prima e' 'l giono l'ascondon poi...


Idem:
Code: Alles auswählen
Passa ogni altra vaga donna di grazia
E beltade rara questomio bel sole,
  Che posto il nido Amore
     S'ho nel mezzo de' suoi lumi


Certe nullum exemplorum illorum omnino satisfieri potest postulationibus metricis propter discrimina linguarum iam nominata, ad plura cognoscenda liber Tolomei forsan inspiciendum sit.

Cura, ut valeas!

*) Elwert, W. Theodor: Italienische Metrik. München 1968. p. 149-151 (§116).
**) Carducci, G.: La poesia barbara nei secoli XV e XVI, a cura di G. Carducci. Bologna 1881.
***) Tolomei, C.: Versi e regole de la nuova poesia toscana. Rom, 1539.
Tief ist der Brunnen der Vergangenheit. Sollte man ihn nicht unergründlich nennen?
Pyrrha
Censor
 
Beiträge: 705
Registriert: Sa 11. Aug 2007, 23:01

Beitragvon consus » Sa 19. Apr 2008, 22:18

Ciao, Pirra mia! Ciao a tutti!
Corpo di bacco, mia cara! esempi eccellentissimi di metrica: grazie tante! ---- purtroppo non vedo con precisione approssimativa il tipo di ritmo: alternanza di sillabe brevi e lunghe o disposizione adattata degli accenti tonici? Dispende certamente dalla mia crassa ignoranza delle quantità italiane; è una vergogna... :oops: ecco la mia unica consolazione: non omnia possumus omnes. Ma i romanisti professionali dove sono? Cordialmente c. :-D
Benutzeravatar
consus
Pater patriae
 
Beiträge: 14234
Registriert: Do 27. Jul 2006, 18:56
Wohnort: municipium cisrhenanum prope Geldubam situm

Beitragvon consus » So 20. Apr 2008, 17:42

Consus Pyrrhae suae s.p.d.
Cum in rete gugularem, incidi in hexametrum Anglicum, qui ex syllabis longis et brevibus more veterum poetarum dispositis videtur constare:

Down in a | deep dark | hole sat an | old pig | munching a | bean stalk

Quem ego versum per iocum compositum esse puto. :lol:
Benutzeravatar
consus
Pater patriae
 
Beiträge: 14234
Registriert: Do 27. Jul 2006, 18:56
Wohnort: municipium cisrhenanum prope Geldubam situm

Beitragvon Pyrrha » So 20. Apr 2008, 19:14

Pyrrha Conso suo s.p.d.
Wow, that actually works! I'm impressed! Wouldn't have thought so! Even measuring the second syllable of "munching" short is not a problem, since ng, although written with two letters, represents but one sound.

Per quanti riguarda i versi italiani, ecco i metri (alternanza di sillabe brevi e lunghe):
Alberti, Tolomei: distichi
Dati I: essametri
Dati II: Saffico
Ranieri I: Giambico
Ranieri II: Asclepiadeo III
Ma ammetto che sono un po' difficile a trovare, soprattutto visto che in alcuni casi le quantità sono distribuite in un modo strano, come "noi" e "poi" da giambi, la prima sillaba di "fuggitivi" breve ecc. E siccome grazie a uqesi tentativi ora sappiamo che non si possono imporre delle quantità nelle sillabe in italiano, non vergognarti dio non conoscere qualcosa che non esiste. :-D
Cari saluti.
Pirra
Tief ist der Brunnen der Vergangenheit. Sollte man ihn nicht unergründlich nennen?
Pyrrha
Censor
 
Beiträge: 705
Registriert: Sa 11. Aug 2007, 23:01

Beitragvon consus » Di 22. Apr 2008, 15:40

Salve, Pyrrha mea!
Quod ad hexametrum Germanicum more veterum institutum attinet, haec habeo quae dicam:

Aber es / ist das in / Höchstform / nimmer am / Ende ge/lungen.
:lol:

S.t.s.b.
Benutzeravatar
consus
Pater patriae
 
Beiträge: 14234
Registriert: Do 27. Jul 2006, 18:56
Wohnort: municipium cisrhenanum prope Geldubam situm

Beitragvon Pyrrha » Di 22. Apr 2008, 21:06

Salve, optime Conse!
Ähnliches habe ich auch schon einmal versucht, aber mit mäßigem Erfolg, weil ich bei den Quantitäten nie sicher war. Ist es nicht z.B. so, dass Doppelkonsonanten im Deutschen anders als z.B im Italienischen eine Kürzung der Silbe herbeiführen, so dass man "nimmer" eigentlich als Doppelkürze messen müsste? Und wie geht man prosodisch mit der Endsilbe -er um, ich meine, zählt das r als vollwertiger Konsonant? Und was ist mit sch: Positionslänge oder nicht? -ng- würde ich als einzelnen Laut werten, also keine Positionslänge produzierend, da es sich um das gutturale Äquivalent zu m und n handelt, die ja auch keine Positionslänge verursachen.
Spannend wird es meiner Meinung nach erst dann wirklich, wenn der Iktus vernachlässigt wird und der Wortakzent auch einmal gegen den Versakzent läuft. Kennst du ein solches Beispiel?
Gruß, Pyrrha
Tief ist der Brunnen der Vergangenheit. Sollte man ihn nicht unergründlich nennen?
Pyrrha
Censor
 
Beiträge: 705
Registriert: Sa 11. Aug 2007, 23:01


Zurück zu Sonstige Diskussionen



Wer ist online?

Mitglieder in diesem Forum: 0 Mitglieder und 50 Gäste