De itinere Cracoviam facto
Aeroplano paullum inclinato urbs Cracovia tam clara solis luce collustrata oculis nostris subiecta est, ut maximam caperemus voluptatem ex primo aspectu Collis Regii, multarum aedium sacrarum, Fori Maximi, viarumque rectis angulis inter se contingentium.
W Krakowie. Cracoviae. Deversorium elegimus „Pod Wawelem“, quod opportuno sane loco sub radicibus Collis Regii, qui Wawel appellatur, ad ripas Vistulae positum est fluvii, qui hoc ipso loco ad meridiem se convertit.
Perlustremus urbem!
Initium facimus a Via Canonica, quae multis aedificiis magnificis saec. XV et XVI exstructis excellit, iisque minime ad nostrae aetatis consuetudinem accomodatis. Ianuae nonnullae etiam inscriptionibus Latinis ornatae sunt. Ecce exemplum: NIL EST IN HOMINE BONA MENTE MELIVS. In hac via etiam Carolus Wojtiła, cum archiepiscopus Cracoviensis esset, sedem ac domicilium habuit, quod etiamnunc ingenti eius imagine photographica decoratum est; Poloni enim Ioannem Paulum II PP. summa prosequuntur veneratione. Quid mirum, si „Santo subito“ in publico legitur?
Foro S. Mariae Magdalenae relicto intramus aedem sacram barocam SS. Petri et Pauli. Qua in exstruenda Poloni templum Iesu Romae situm imitati sunt. In parte eius interiore singulis diebus Iovis experimentum ad disciplinam physicam pertinens fieri solet: perpendiculum XXV kg pondo e tholo dependens filo XXXVII m longo ita iactatur, ut terram sub eo rotari percipiatur: res a Ioanne Bernardo Leone Foucault ingeniose excogitata. Quo miraculo commoti viam Grodzkam in septentriones spectantem ingredimur. Quae plena est tabernarum, cafeorum, cauponarum, argentariarum (1 € = 3,72 Zł).
Tandem aditus patet in Forum Princeps, Polonice Rynek Głowny, quod CC m et longum et latum medio aevo omnium Europaeorum maximum fuisse dicitur. Media in area imprimis conspiciuntur turris curiae, quae Polonice Wieża Ratuszowa (Pol. ratusz = Theod. Rathaus!) appellatur, et ingens porticus oblonga, in qua temporibus praeteritis textilia, nostris vero merces omnis generis veneunt. Maximi autem momenti est aedis sacra gotica S. Mariae in caelum Assumptae, duabus ornata turribus, quarum altior corona aurea turriculisque amplissime decorata est. Singulis horis e summa turri tubae signum Marianum editur, clarissimus ille Hejnał Mariacki. Qui sonus necopinato eo consilio audiri desinit, ut tubicinem saec. XIII sagitta militis Tatari ictum esse recordemur. Solario in parietem exteriorem inserto haec inscripta sunt verba: DIES NOSTRI QVASI VMBRA SVPER TERRAM ET NVLLA EST MORA. Obstupescimus aspectu triptychi, quod saec. XV Vitus Stoss, ut civibus Cracoviensibus vita S. Mariae quam gloriosissime repraesentaretur, e ligno exsculpsit. Circumdatur forum permultis aedificiis veteribus elegantissime restitutis. Arcentur autocineta, solis pilentis et curribus electricis aditus patet; incredibilis adest multitudo incolarum viatorumque. Iucundissima reperiuntur refugia, cauponae tabernaeque cafeariae.
Cafea placentaque recreati iter pergimus. Ante nos via Floriana, qua pervenitur ad portam Florianam reliquiasque moenium ceterorumque munimentorum, quae saec. XIX diruta in zonam viridem conversa sunt. Adimus museum Czartoryskium, in quo consideramus „Dominam mustelam ermineam manibus tenentem“, celeberrimam tabulam a Leonardo da Vinci pictam. Etiam Collegio quod vocatur Maiore allicimur: vetustissima est nobilissimae Universitatis Iagellonicae pars saec. XV aedificata, cuius aulam interiorem ingressi Florentiam in Bargellum translati videmur esse. Primo vespere devertimur ad cauponam sane iucundam, cui nomen inditum Miód Malina, prope viam Grodzkam in angiporto sitam. Qui cibi commendandi? Nescio quidem, sed placet inter alios cibus Polonicus, qui bigos vocatur. Quae potulenta? Inter alia cervesia Polonica Tyskie (quod pace tua dixerim, o Zythophile – 0,5 l ~ 8 Zł ~ 2,15 €).
Alio tempore collem regium Wawel ascendimus et regionem Iudaicam pervagati sumus.
Wawel arx regia est ad ripas Vistulae fluvii sita: acropolis Cracoviensis. In aede cathedrali gotica sepulchra regum Polonorum, confessio quae vocatur S. Stephani, sacellum Sigismundi ab artifice Italico saec. XVI exornatum. In domo regia conclavia imaginibus a Ioanne Durero, Alberti fratre, pictis decorata, armamentaria, spolia, quibus de victoria ex Turcis anno MDCLXXXIII ad Vindobonam parta admonemur.
Transimus ad Casimiriam, regionem Cracoviae Iudaicam. Dolori nobis est maximo, quod bello mundano secundo vita Iudaica exstincta est. Redit in memoriam Oscarus Scandularius, qui in fabrica sua, quae hodie quoque inspici potest, MCC Iudaeos servavit, qua de causa ab eis titulo viri iusti honoratus est. Nostris diebus synagogae restituuntur viatoresque hospitaliter per cauponas cafeaque Iudaica invitantur.
Urbe Cracovia perlustrata in tria oppida fecimus excursiones:
---primum Zakopanem, in oppidum exercitationibus hibernis inclutum, ex quo, ut Tatras montes sole autumnali collustratos conspiceremus, in iugum GubałÃ³wka ferrivia montana vecti sumus; in ipso oppido caseus ovillus, placentae similis (Polonice oszypek), venditatur;
---deinde Oświęcim, ut reliquias ingentium concentrationis camporum inspiceremus filo electrico consaeptorum, in quibus infinitam hominum, imprimis Iudaeorum multitudinem a socialistis nationalibus Germanis crudelissime interfectam esse constat. Graviter commoti sumus aspectu adulescentium Iudaeorum, qui amictibus albis caeruleisque involuti in tugurio ruinoso, quod plus quam sexaginta ante annis miseris eorum maioribus refertum erat, Hebraice canebant. Porta principalis hac inscriptione Theodisca decorata est: ARBEIT MACHT FREI, i. e. Labor liberat. Quae sententia quam perversa hoc ipso loco fuerit, ex re sane exigua symbolice apparet: verbis enim inscriptionis diligenter consideratis nemo est, quin B litteram vocis ARBEIT (incertum, consilio an casu) conversam esse intellegat*);
---postremo Wieliczkam, ut in fodinam salariam descenderemus. Tantus nos stupor defixit effossorum e sale cuniculorum, cavernarum, statuarum, sacellorum, aedis quoque sacrae, permultarum scalarum, ut ex parte admoneremur de imagine chalcographica a Piranesio facta, quae inscribitur Carceres, Italice I Carceri...**).
--------------------------------------------------------------------------------
*)
http://www.dmko.info/amf.jpeg
**)
http://www7.nationalacademies.org/arts/ ... _VII-1.jpg
) numquam audivi; sed qui posset fieri, ut Savariae nomen redderetur - quae urbs in Hungaria occidentali sita nostro tempore Szombathely appellatur - plane nescio.
