Aphärese oder Elision bei vokal + es

Das Forum für professionelle Latinisten und Studenten der Lateinischen Philologie

Moderatoren: Zythophilus, marcus03, Tiberis, ille ego qui, consus, e-latein: Team

Aphärese oder Elision bei vokal + es

Beitragvon ille ego qui » Mo 5. Okt 2009, 00:23

salvete sodales,

weiß jemand, ob vokal + es "Elision" oder Aphärese (wie bei est) bewirkt? bono animost klingt ja sehr eindeutig, bono animos klingt weit weniger fasslich -
ich habe bisher keine eindeutigen Fälle in poet. Texten gefunden (ich habe gesucht nach "langer vokal + es + vokal"), wo man aus den quanitäten schlüsse ziehen könnte. es scheint fast, als sei "es" nach vokal (bono animo es) gemieden worden, besonders die kombination mit weiterem vokal danach.

falls jemand mehr weiß oder denkt: clamate!

... et bene valete ;-)
ille
Ille ego, qui quondam gracili modulatus avena
carmen et egressus silvis vicina coegi,
ut quamvis avido parerent arva colono,
gratum opus agricolis, at nunc horrentia Martis
arma virumque cano ...
ille ego qui
Augustus
 
Beiträge: 6912
Registriert: Sa 3. Jan 2009, 23:01

Re: Aphärese oder Elision bei vokal + es

Beitragvon Quintus » Mo 5. Okt 2009, 01:01

Hi ille,

vielleicht ist dazu folgende Stelle aus Friedrich Crusius: Römische Metrik hilfreich, S. 14:

"Wenn auf ein Wort, das auf auf Vokal oder -m endigt, est oder es folgt, so wird, entgegen dem sonstigen Gebrauch das e von est oder es ausgestoßen und das übrigbleibende -st oder -s verschmilzt mit der vorhergehenden Silbe (...) (Aphaerese)."

Viele Grüße,
Quintus
Quintus
Censor
 
Beiträge: 595
Registriert: Di 23. Sep 2008, 12:17

Re: Aphärese oder Elision bei vokal + es

Beitragvon consus » Mo 5. Okt 2009, 09:37

Salve, Ille.

Exempli causa profero Ter. Ad. 696 (troch. septenar.):

bono animo es, duces uxorem. hem. bono animo es, inquam. pater

id est

bón animó s, ducés uxór hem. bón animó s inquám. patér

:book:
Benutzeravatar
consus
Pater patriae
 
Beiträge: 14234
Registriert: Do 27. Jul 2006, 18:56
Wohnort: municipium cisrhenanum prope Geldubam situm

Re: Aphärese oder Elision bei vokal + es

Beitragvon ille ego qui » Mo 5. Okt 2009, 11:19

Gratias vobis pariter ago!
Locum, mi Conse, indagasti omnis dubii expertem. Sic scriptumst!
videnturne tamen et tibi Romani (poetae imprimis) istud quodammodo vitasse? etsi rariores locos litterarum Latinarum "alteram personam singularem" alloqui constat. (ita ut ceterum veteres fugisse videntur (in poesi quidem) vocalem brevem anteponere verbo, cuius priores litterae plures sunt consonantes, praecipue e.g. "st". hem ...)
Crusium, mi Quinte, iam consulueram. pro dolor vero celat, unde sive ex quibus causis istud, quod docet, sciat utrum e versibus ipsis an ex grammaticorum quorundam testimoniis an ex nuda analogia? feliciter est non Crusius modo, sed etiam Consus noster ;-)

bene valete
ille
Ille ego, qui quondam gracili modulatus avena
carmen et egressus silvis vicina coegi,
ut quamvis avido parerent arva colono,
gratum opus agricolis, at nunc horrentia Martis
arma virumque cano ...
ille ego qui
Augustus
 
Beiträge: 6912
Registriert: Sa 3. Jan 2009, 23:01

Re: Aphärese oder Elision bei vokal + es

Beitragvon consus » Mo 5. Okt 2009, 14:18

Consus Illi sal.
Mart. 1, 94:
Cantasti male, dum fututa es, Aegle.
Iam cantas bene: basianda non es.

Alia quoque gugulando invenies exempla innumerabilia (Ov. ars 2, 94: 'Icare,' clamat 'ubi es, quoque sub axe volas?'; Mart. 1, 64 et al.).
Vale.
:book:
Benutzeravatar
consus
Pater patriae
 
Beiträge: 14234
Registriert: Do 27. Jul 2006, 18:56
Wohnort: municipium cisrhenanum prope Geldubam situm

Re: Aphärese oder Elision bei vokal + es

Beitragvon ille ego qui » Mo 5. Okt 2009, 15:53

esto: sed rari sunt loci, in quibus "es" praeit vocali :-P - nonnullis Plautinis exceptis
Ille ego, qui quondam gracili modulatus avena
carmen et egressus silvis vicina coegi,
ut quamvis avido parerent arva colono,
gratum opus agricolis, at nunc horrentia Martis
arma virumque cano ...
ille ego qui
Augustus
 
Beiträge: 6912
Registriert: Sa 3. Jan 2009, 23:01

Re: Aphärese oder Elision bei vokal + es

Beitragvon Platon » Mo 5. Okt 2009, 21:54

Also ich finde da selbst zu Vokal + es + Vokal noch eine ganze Menge mehr und möchte Consus i.Ü. völlig zustimmen... :)

Komödie:
Nicht nur bei Plautus, sondern auch sehr viel bei Terenz:
Ter. Eun. 608 {CH.} paratumst. {AN.} frugi es: ubi? domin? {CH.} immo apÅ­d libertum Discum.
Ter. Eun. 1017 {PA.} ehem quid dixti, pessuma? an mentita es? etiam rides?
Ter. Hec. 537 de hac re quod locuta es olim, quom illum generum cepimus:
Ter. Ad. 597 {HE.} ah minime: numquam te aliter atque es in animum induxi meum.

[Ab hier lasse ich's mal mit den genauen Stellenangaben, die finden sich sicher leicht.]

Dazu kommen einige Palliata und- Togatafragmente, z.B.:
Licinius Imbrex: Cum quídem Mauorti es ín conubiúm data.
Sex. Turpilius: Eho díc mihi, an oblita, óbsecro, es eius crébras mansiónes

Tragödie:

Accius: Córporare abs térgo es ausus
Seneca: ubicumque es, audi, gnate. – cur subito labant
id.: tune es? agnosco toros
id.: Epulatus ipse es impia natos dape.
id.[?]: fax illa, quam secuta es, Augustae manu

Elegie:

Tibull: At te, qui puerum donis corrumpere es ausus
Ovid: Dic age, nocturnae, quicumque es, imaginis augur,
id.: nunc quoque es atque animi non cecidere tui,

Epos:
Vergil: 'egredere o quicumque es' ait 'coramque parentem
id.: ille autem exspirans: 'non me, quicumque es, inulto,
Ovid: et “quaecumque es,” ait “dominae gratare.
id.: et 'quaecumque es,' ait 'non sum tuus; altera captum
Statius: 'at tamen, o quaecumque es' ait 'cui gloria tanta,
Valerius Flaccus: 'te tamen hac, quicumque es,' ait 'formidine faxo

Fabel:
Phaedrus: “Ingrata es” inquit “ore quae nostro caput
id.: “Quam tarda es!” inquit “non vis citius progredi?
Platon
 

Re: Aphärese oder Elision bei vokal + es

Beitragvon ille ego qui » Mo 5. Okt 2009, 23:25

oh, ich habe nicht genau formuliert, was ich sagen wollte. ich meinte "es" vor langem vokal. das findet sich wirklich kaum. ich habe keinen einzigen hexameter gefunden mit:
langer vokal + es (+ vokal), höchstens am versende
Ille ego, qui quondam gracili modulatus avena
carmen et egressus silvis vicina coegi,
ut quamvis avido parerent arva colono,
gratum opus agricolis, at nunc horrentia Martis
arma virumque cano ...
ille ego qui
Augustus
 
Beiträge: 6912
Registriert: Sa 3. Jan 2009, 23:01

Re: Aphärese oder Elision bei vokal + es

Beitragvon Zythophilus » Di 6. Okt 2009, 07:51

SALVE
Vielleicht wäre sinnvoll, einmal zu erheben, wie oft das Wort es in einem Werk wie der Aeneis überhaupt vorkommt. Vielleicht stellt sich heraus, dass das Wort so selten verwendet wird, dass sich keine Absicht des Autors, bestimmte Kombinationen zu verwenden, herauslesen lässt.
VALE
Zythophilus
Divi filius
 
Beiträge: 16925
Registriert: So 22. Jul 2007, 23:10
Wohnort: ad Vindobonam

Re: Aphärese oder Elision bei vokal + es

Beitragvon Platon » Di 6. Okt 2009, 08:09

Vielleicht stellt sich heraus, dass das Wort so selten verwendet wird, dass sich keine Absicht des Autors, bestimmte Kombinationen zu verwenden, herauslesen lässt.


Ganze 9 Mal in der Aeneis... :) In der sonstigen rein hexametrischen Dichtung, die mir gerade so eingefallen ist, finde ich überhaupt nur 65 Treffer.
Platon
 

Re: Aphärese oder Elision bei vokal + es

Beitragvon Zythophilus » Di 6. Okt 2009, 09:01

Gratias tibi, Plato.
Die geringe Häufigkeit von es in hexametrischer Dichtung spricht meines Erachtens nicht dafür, dass Autoren bewusst die Kombination Langvokal + (e)s mieden.
Zythophilus
Divi filius
 
Beiträge: 16925
Registriert: So 22. Jul 2007, 23:10
Wohnort: ad Vindobonam


Zurück zu Lateinische Philologie



Wer ist online?

Mitglieder in diesem Forum: 0 Mitglieder und 17 Gäste